Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde kullandığı İran yapımı İHA’larında 200’e yakın Batı tarafından üretilen parça keşfedildi. Aralarında en ilginç olanı ise İsrail…
İran İHA’larının içinden çıkan parçaların üretildiği ülkeler listesinde belki de en ilgi çekici olanı ise “İsrail”.
Söz konusu İran İHA’larındaki kızılötesi lenslerin İsrail yapımı olduğu aktarılırken; aynı şekilde ABD, Avrupa ve “diğer” müttefik ülkelerde de üretilmiş 200’den fazla başka bileşen olduğu ifade edildi.
PARÇALARIN 4’TE 3’Ü ABD YAPIMI
Kiev merkezli kar amacı gütmeyen Bağımsız Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu (NAKO) tarafından Wall Street Journal’a gönderilen Ukrayna kaynaklı belgelerine göre, söz konusu yabancı İHA bileşenlerinin yaklaşık dörtte üçünün Amerikan yapımı olması dünyada büyük yankı uyandırdı.
Ukraynalı müfettişler, yaptıkları keşfi, “uçuş sırasında hacklenen” ve bozulmadan yere indirilen bir Mohajer-6 İHA’sı da dahil olmak üzere, aynı zamanda düşürülen İran yapımı insansız hava araçlarını da inceleyerek gerçekleştirebildi.
Ele geçirilen bilgilere göre; İran’a ait Mohajer-6 İHA’sındaki 200’den fazla teknik bileşenin yaklaşık yarısı ABD merkezli firmalar tarafından ve yaklaşık üçte biri Japonya’daki şirketler tarafından yapıldı. Rapora göre, örneğin servo motorlar Japon Tonegawa-Seiko şirketi tarafından yapıldı.
JAPON ŞİRKET: ASKERİ İHA’LARDA KULLANILACAĞINI BİLMİYORDUK
Tonegawa-Seiko Şirketi, geçen yıl Japonya Ticaret Bakanlığı tarafından, BM müfettişlerinin İran’a ait bir insansız hava aracında servo motorlar bulmasının ardından Çin’e izinsiz servo motor ihraç etmekle suçlanmıştı. Şirket, askeri insansız hava araçlarında kullanılacağını bilmediğini iddia etti.
ALMAN ŞİRKETLER DE VAR
İHA’da Almanlara ait Infineon Technologies AG ve Arizona merkezli Microchip Technology Inc.’e ait parçalar da bulundu.
EN KRİTİK PARÇALARDAN BİRİNİN MENŞEİ İSE ŞAŞIRTTI: İSRAİL
WSJ tarafından incelenen cihazın fotoğraflarına göre, Mohajer-6’da kullanılan yüksek çözünürlüklü teleskopik kızılötesi lens, İsrail merkezli Ophir Optronics Solutions Ltd. firması tarafından yapılan bir modelle tıpa tıp aynı görünüyor.
Kendilerine ulaşıldığında Ophir’in ana şirketi MKS Instruments Inc., gazeteye İran’a parça satmadığını ve yaptırımlara uyduğunu söyledi.
Raporda, İHA’larda bulunan parçaların birçoğunun ihracat kontrolleri altında olmadığı ve kolayca çevrimiçi olarak satın alınabileceği ve diğer ülkeler üzerinden İran’a gönderilebileceği de vurgulandı.
Ukrayna istihbaratı başlangıçta Mohajer-6’da bulunan kızılötesi kameranın Ophir lensleri kullanan Oregon merkezli Sierra-Olympic Technologies Inc. tarafından üretildiğinden şüpheleniyordu. Şirketin kurucusu Chris Johnston, WSJ’ye, cihazın bir kısmının aynı göründüğü halde diğer kısımlarının farklı olduğunu söyleyerek, cihazın kendi şirketinden gelmediğini öne sürdü.
Johnston, parçaların Irak ve Afganistan’da düşürülen Batılı uçaklardan veya ABD yaptırımlarını ihlal eden aracılardan alınmış olabileceğini de sözlerine ekledi.
İsrail Savunma Bakanlığı Çarşamba akşamı rapora yanıt vererek, İsrail’in bulguları gözden geçirdiğini ve bir ön incelemenin ardından söz konusu merceğin kısıtlanmış bir savunma malzemesi olmadığını tespit ettiklerini belirtti.
BATI PARÇALARI İLK DEĞİL (-AMA İSRAİL İLK)
Bulgular, İran İHA’larında Batı yapımı bileşenlerin varlığına ilişkin bir dizi rapor ve analizin en sonuncusu.
Bu ayın başlarında, RFE/RL’nin Ukrayna Servisi’nin soruşturma birimi olan Schemes, bir Mohajer-6 insansız hava aracında Kuzey Amerika, AB, Japonya ve Tayvan’dan en az 15 farklı teknoloji şirketinden ve ABD merkezli parçalar da dahil olmak üzere bileşenler buldu: Texas Instruments, Rusya, Beyaz Rusya veya İran’a parça satmadığını söyledi.
