Türkiye için hem tarihi hem sosyolojik hem de stratejik önemi yüksek olan Kosovaʼda neler oluyor? Batı ve Doğuʼnun tüm güçlerini aynı anda barındıran bu dağlık ve ufak coğrafya, tüm dünyaya savaşın ve barışın kapısını aralayabilecek kudrete sahip. OSINT TURK, dağılmış haberlerin arasından bir adım geri atarak olanları kronolojik olarak inceledi. Mitrovica’dan yayılan gizemli “Kuzey Tümeni” efsanesinden edilen küfürlere kadar her şey oluş sırasıyla haberimizde…
Kosova Savaşı 1999ʼda NATO müdahalesiyle sona erdiğinden, ve özellikle de Kosovaʼnın 2008ʼde bağımsızlık ilan etmesinden beri bu bölgede sayısız gerilim yaşandı ve bitti; çok kez barikatlar yükseldi ve kaldırıldı.
Ama bu kez durum her zamankinden farklı ve çok daha ciddi. Peki çoğunluğu etnik Sırplardan oluşan Kosovaʼnın kuzeyinde gerçekten neler oluyor?
Okumaya devam etmeden önce OSINT TURKʼün Sığınak podcastindeki ilgili bölümü dinlemenizi tavsiye ederiz.
HAZİRAN AYINDA KOSOVA’NIN ALDIĞI KARAR KIRILMA YARATTI
Bizi bugüne getiren son gerilim, Haziran ayında başladı.
2022 yazının başında Kosova hükümeti, ülkeye “Sırp belgeleri” ile girecek insanları ilgilendirecek bazı yasalarda değişikliğe gitmek istedi.
Eylül ayında, Sırbistanʼın, özellikle Ukrayna savaşının ardından, Doğu ve Batı arasındaki sıkışmışlığını sona erdiren bir karar alındı. Rusya ve Sırbistan, dışişlerinde “ortak” kararlar alacaklarına dair bir anlaşma imzaladı.
KASIM AYINDA KOSOVA POLİSİNE NE OLDU?
Kasım ayında, Kosovaʼnın Sırp azınlığının temsilcileri, Kosovaʼnın devlet dairelerinde çalışmayı bırakacaklarını açıkladı.
Kritik olan nokta ise, bunun polis memurlarını da kapsaması. Beklendiği gibi Sırplar Kosova polis teşkilatından istifa etti ve Kosova polis gücünde büyük bir zaafiyet meydana geldi.
Oluşan güvenlik açığını acilen kapatmak zorunda kalan Kosova, Arnavut azınlığa mensup yeni polisler ile istifa eden Sırp asıllı polislerin boşluğunu kapattı.Bu kez de çoğunluğu Sırp azınlıktan oluşan Kosovaʼnın kuzeyindeki Arnavut polisler zorluk yaşamaya başladı. Giderek artan gerilimin olası patlama noktalarından biri sayılabilecek bu konu pek gündem olmadı ama Kosova polis memurları, artık kendi ülkelerinin kuzeyinde halk tarafından “istenmiyor” ve açıkça “işgalci güçler” olarak nitelendiriliyor.
İŞLER BU KEZ FARKLI
Bu, daha önceki gerilimlerle şimdikinin arasındaki en büyük farklardan biri. Üstelik iki tarafın herhangi birinden gelebilecek en ufak provokasyonun Doğu ve Batı arasında yeni bir cephe yaratabileceği bir yer ve zamanda çok büyük bir risk.
Sonraki gelişmeler de kronolojik olarak incelendiğinde gerginlik grafiğinin hızla yükseldiğini gözler önüne seriyor.
ARALIK AYINDA KİM HANGİ KAPIYA KOŞTU?
1 Aralıkʼta Sırp lider, Kosovalı mevkidaşı için “terörist pislik” kelimelerini kullandı.
10 Aralıkʼta Kosovaʼnın kuzeyine barikatlar kurulmaya başlandı. Zira Rudare ve Mitrovica şehirleri hala diken üstünde. İnsanlar siz bu satırları okurken sokaklarda beklerken yaktıkları ateşlerde ellerini ısıtıyor.
15 Aralıkʼta Kosova lideri Albin Kurti, Kosovaʼnın Avrupa Birliğiʼne başvurusunu resmî olarak teslim etti.
Aynı gün, 15 Aralıkʼta, Sırbistan lideri Aleksander Vucic, NATOʼya dikkat çeken bir talepte bulundu: 1000 Sırp askeri Kosovaʼya gidebilir. 1999ʼda BM öncülüğünde imzalanan anlaşma, gerektiğinde 1000 Sırp askerinin Kosovaʼda konuşlandırılabilmesine izin veriyor. Ama uzmanlara
göre bugün bunun uygulanabilirliği pek de mümkün görünmüyor.
GİZEMLİ KUZEY TÜMENİ EFSANESİ YAYILIYOR
Bölünmüş Mitrovica şehrini ayıran duvarın Sırp tarafında dikkat çeken birçok graffiti çizilmiş durumda. Ama bunlardan tekrarlanan bir tanesi özellikle tedirgin gözlemcilerin kaşlarının kalkmasına sebep oldu.
Bahse konu duvar çizimi, gizemli bir “gizli milis gücünün” efsanesini yayarak travmalı halk arasında endişe yaratıyor: “Her adımda direniş!” -Kuzey Tümeni”
Aynı duvar çizimi, Mitrovica’da ilk kez ortaya çıkmasından beri yerel basından topladığımız haberlere göre daha sonra sırasıyla Leposavic, Zvecan ve Zubin Potok’ta da yerel halk ve yetkililer tarafından saptandı. Gerçek yayılma bölgesi daha büyük olabilir.
(Kuzey Tümeni’nin gerçekten var olup olmadığı henüz bilinmiyor.)
YAKIN GELECEKTE NELER OLABİLİR?
Okurlarımız için bir adım geri atıp, Kosovaʼda son dönemde neler olduğunu kronolojik ve tarafsız olarak olarak aktarmaya çalıştık. Oluşan düzene bakıldığında, Ocak ayında da gerilimin artması bekleniyor.
Özellikle bu duvar çizimlerinin yayılması gelecek hakkında endişe verici bir durum.
Olayların daha henüz yeni başlamış olması, ne kadar iç karartıcı olsa da Türkiye olarak dikkatimizi vermemiz gereken bir konu.
