Aldığı ve alamadığı birçok karar tartışma konusu olan Birleşmiş Milletler, “yolları” kullanarak kasıtlı bir “bıktırma” politikası izliyor. Amaç ise çok özgün ve kritik bir konumu bulunan, ufak ve karma bir köydeki Türk etnik kökenine sahip insanları bölgeden göçmeye zorlamak. Detaylı araştırmalarımız KKTC ve Türkiye’nin haklı olduğunu; ve üstelik yıllardır BM tarafından GKRY lehine yapılan çifte standardı kanıtlarıyla gözler önüne seriyor.
18 Ağustos tarihinde BM Barış Gücü askerleri, KKTC’nin yol inşaatını durdurmak için beton bloklar ve BM araçlarıyla bir bariyer kurdu. Bloklar ve araçları, Türk askerleri buldozerle müdahale ederek kaldırdı.
Araştırmamızda kilit nokta oynayacak olan bahse konu videoyu aşağıda inceleyebilirsiniz.
BM güçlerinin çekilmesiyle birlikte yol inşaatı kaldığı yerden devam etti, ancak bu olay BM ve uluslararası kamuoyunda yankılandı. Birçok yabancı basın kuruluşu bu haberi “Türkiye’nin aleyhinde” verdi.
DÖRT ARADA, BİR DEREDE: PİLE KÖYÜ
Bu krizin Pile Köyü’nde yaşanması tesadüf değil, çünkü köyün kendine has bir hikâyesi var.
Pile Köyü, ilk kez 1963’te ortaya atılan ancak 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ile son şeklini alan Yeşil Hat üzerinde bulunuyor.
Yeşil Hat, BM kontrolünde ve bölgenin güvenliği BM Barış Gücü’ne ait. Yeşil Hat, üzerinde birden fazla şehir ve kasabaya ev sahipliği yapıyor. (Hatta bu hat, başkent Lefkoşa’yı da ikiye bölüyor.)
Buna rağmen Pile’nin idari sınırları yalnızca Yeşil Hat’ta değil. Pile, merkezi Yeşil Hat içerisinde bulunsa da aslında bölgedeki dört bölgeye bölünmüş bir kesişim noktası. KKTC, GKRY, İngiliz özerk bölgesi, ve BM bölgesi Pile’nin idari sınırlarını dörde bölmüş durumda.
Ayrıca Yeşil Hat’ta bulunan diğer yerleşimlerden Pile Köyü bir özelliği ile öne çıkıyor: Burası, Türk ve Rumların ortak yaşadıkları tek köy. Üstelik bu köyde hem KKTC hem de GKRY kanunları geçerli.
SESSİZ SEDASIZ BİR ETNİK TEMİZLİK
Pile Köyü’ndeki durum ise adeta adanın öyküsünün kısa bir özeti gibi. Adada iki toplum arasında bulunan statüko yavaş yavaş Rumlar lehine değiştirilmekte. Türkler köyü yavaş yavaş terk ederken, tam aksine Rumlar da köye göç ediyor. Öyle ki bundan on yıl öncesinde 900 olan Rum sayısı bugün 1200’e ulaşmış durumda.
Türklerin bölgeyi terk etmelerindeki başlıca sebep ise ulaşım sıkıntısı. Pile yerlilerinin Yiğitler’e ulaşmak için önce İngiliz bölgesine girerek buradan Beyarmudu sınır kapısından geçmeleri, ardından önce Türkmenköy sonra da Akdoğan’dan geçerek Yiğitler’e varmaları gerekiyor. Pile sakinlerinin ifadelerine göre ise bu yol iki saati bulabiliyor.
Pile Köyü’nden, GKRY tarafında 12 km mesafedeki Larnaka’ya karayolu mevcut. Bölgede Rumlara arsalar verildi, hatta bu arsalara evler bile inşa edildi.
Devam eden bu olguyu uydu fotoğrafları ile belgeledik. Yukarıdaki GIF’te göreceğiniz gibi, sınırın karşı tarafında 2010’dan beri köyde inşa edilen siteler, evler, yollar ve diğer altyapıları kırmızı ile işaretledik.
PİLE-YİĞİTLER YOLU PROJESİ
Yiğitler’den Pile’ye yapılması istenilen yol projesi yeni değil. KKTC yıllardır bu konuda BM ile görüşse de bu konuda herhangi bir ilerleme kaydedilemedi. Rum yerleşimlerine verilen izinlerin aksine BM, iki köy arasındaki yol için izin vermemekte.
Aşağıdaki görselde kırmızı ile gösterilen yol, şu anda kullanılan ve sınırlar ve sınırlardaki aramalar da hesaba katıldığında 3-4 saat sürebilen yolu gösteriyor. Türkiye’nin yapmaya çalıştığı yol ise turkuazla gösterilen yol. Yaklaşık 20 dakika sürüyor.
Planlanan güzergâhta inşaatın başlamasında gerçekleşen değişim sınıra, yani kavgaın çıktığı noktaya kadar görülüyor.
MÜDAHALE BÖLGESİ
Kavganın basına yansıyan görüntülerinden birinde, videoyu çeken kişinin kendi ekseni etrafında dönmesi sayesinde bir panorama oluşturabiliyoruz.
Panorama ve uydu görüntüleri arasında eşleşme sağlandığında ise BM ve KKTC güvenlik güçleri arasında yaşanan gerginliğin tam olarak nerede gerçekleştiğini anlayabiliyoruz. Videoda görünen binaların, uydu görüntülerindeki eşleşmesi aşağıdaki şekildedir.
Videoyu çeken kişinin tam konumunu bulduğumuzda (okla gösterilen nokta), BM araçlarının ve dikenli tellerin “nereye” çekildiğini anlayabiliyoruz.
BM’NİN SINIR İHLÂLİ YAPTIĞI GÖRÜLÜYOR
Sınır çizgisi ve BM’nin konuşlandığı bölge incelendiğinde BM kuvvetlerinin sınırı yaklaşık 20 metre kadar ihlâl ettiği ve KKTC inşaat ekibi ile güvenlik güçlerini KKTC topraklarında engellemeye çalıştığı ortaya çıkıyor.
BM’NİN ÇİFTE STANDARTI SINIR TANIMIYOR
Uydu görüntülerinin ortaya koyduğu üzere BM, Yeşil Hat’ta kalan Pile’nin merkezindeki yeni yerleşim yerlerine ve yollara herhangi bir müdahalede bulunmazken Pile Türklerinin ihtiyaç duyduğu yolun yapımına izin vermemiştir.
Üstelik uydu görüntülerinde de görüldüğü üzere Yeşil Hat’ta inşa edilmesi gereken yol, bölgede on yıl içinde gerçekleştirilen inşaatların yanında son derece küçük kalmaktadır.
Bu açıdan Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nün Pile’de Rumları kayırdığı açıkça görülmektedir.
BM’nin Türk köylülerinin ihtiyaçlarına cevap vermemesine ek olarak onları uzun bir yola mahkûm etmesi de ayrıca BM’nin karbon emisyonunu azaltma planlarını da baltalamaktadır.
Araştırma: Sarper Bayramoğlu & Cengiz Büyükuncu
